Vlaamse overheid ondersteunt bouw bij digitale sprong

Om gebouwen comfortabeler te maken en om energieverbruik te verlagen

De digitalisering in de bouw is geen doel op zich. Zoals ook duidelijk is gebleken op het slotevent van Smart Buildings in Use op 6 april vormen digitale technologieën juist een middel om gebouwen comfortabeler te maken, om het energieverbruik in gebouwen te verminderen en om de energiefactuur te verlagen. De Vlaamse overheid zal op dit vlak een voortrekkersrol vervullen. Die zal de bouwsector in staat stellen om een vooraanstaande rol te spelen bij de oprichting en exploitatie van slimme gebouwen. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) heeft intussen de contouren van een actieplan voor de verdere digitalisering van de bouw uitgetekend en minister-president Jambon heeft zich bereid getoond om de uitrol van dit actieplan mee te ondersteunen. Door deze ondersteuning zal de bouwsector een digitale sprong kunnen maken.

Illustratief in dit verband is het gebruik van BIM (Building Information Modelling). De toepassing van BIM mag dan wel niet beperkt blijven tot de ontwerp-, studie- en uitvoeringsfase. De grote meerwaarde van BIM bevindt zich in de exploitatiefase van een gebouw of infrastructuur, zoals de VCB in haar position paper voor het project Smart Buildings in Use heeft aangetoond. Het virtueel model van een gebouw in BIM kan dan worden verrijkt met wat sensoren in het gebouw over het binnenklimaat, de bezettingsgraad en het gebruikerscomfort te vertellen hebben. Op die manier kan de exploitatie van een gebouw naadloos worden opgevolgd.

Ook in het buitenland zien we dat slimme gebouwen en BIM nauw aan elkaar worden gekoppeld. BIM wordt daar precies gebruikt als een instrument om energiezuinige en fossielvrije gebouwen op te richten. Op het VBOC (Vlaams Bouwoverlegcomité), het jaarlijks overlegmoment tussen Vlaamse regering en Vlaamse bouw, erkende minister-president Jan Jambon het belang van smart buildings. Intelligente apparatuur, realtime gebouwbeheersystemen en Internet of Things (IOT) kunnen het werken en vertoeven in gebouwen veel aangenamer maken. Op het slotevent van Smart Buidings in Use verwees Frank Geets, de CEO van het Facilitair Bedrijf, naar het mogelijke nut van slimme technologieën op het vlak van energiebeheer en klimatisatie, voor een beter comfort en een betere benutting van de werkplekken en voor het onderhoud en de conditiemeting van gebouwen.

Daarnaast kan de digitalisering in de bouw ertoe bijdragen om de oprichting van gebouwen sneller te laten verlopen. Zo is het ook in Vlaanderen mogelijk gebleken om via een scan-to-BIM-programma bestaande sociale woningen in een recordtempo te renoveren.

Op dit vlak zijn in Vlaanderen twee evoluties belangrijk. Meer bouwbedrijven moeten BIM toepassen en tegelijk moet ook meer publieke opdrachtgevers BIM laten toepassen.

Uit een recente enquête blijkt dat 40% van de aannemers beweren al te bimmen. Vooral grotere bouwbedrijven zijn geïnteresseerd om BIM te implementeren. Maar voor kleinere bouwbedrijven zakt het percentage dat geen BIM-plannen heeft tot 6%. Het is dus belangrijk om het BIM-instrument ruimer te laten toepassen via een gefaseerde aanpak waardoor uiteindelijk zowel grotere als kleinere bedrijven mee zijn met dit instrument.

Op dit ogenblik speelt het Facilitair Bedrijf een voortrekkersrol bij de toepassing van BIM. Maar het is belangrijk dat deze toepassing zich op een uniforme wijze uitbreidt naar de vele andere Vlaamse gebouwenbeheerders (onder meer voor schoolgebouwen, sportcomplexen en sociale woningen) en naar de lokale besturen. Dan zullen al die beheerders hun patrimonium efficiënter en energiezuiniger kunnen exploiteren. Die uitbreiding zal tegelijk het digitaliseringsproces in de bouw op een fors hoger niveau kunnen brengen.

In het verleden is al gebleken dat een digitale sprong in de bouw wel degelijk mogelijk is. Enkele jaren geleden heeft de Vlaamse regering e-procurement, e-tendering (digitale aankopen en kandidaatstelling) en e-facturatie ingevoerd. Op ongeveer twee jaar tijd zijn deze digitale processen bij de overgrote meerderheid van de bouwbedrijven ingeburgerd geraakt. Een zelfde evolutie moet ook mogelijk zijn met de nieuwere digitale technologieën zoals onder meer BIM, Virtual en Augmented Reality, dronesinspectie en 3D-scanning.

Smart Buildings in Use is een door VLAIO ondersteunde cluster die door het WTCB wordt georganiseerd en die in samenwerking met de VCB verloopt. Aan het slotevent van vandaag namen een 100-tal personen deel. Het publiek bestond uit de verschillende betrokken actoren van de volledige bouwketen.